Mensen helpen mens te blijven

Overdracht.jpgdinsdag 27 september 2022

Op 27 januari jl. droeg ds. Klaas Henk Ubels, na 9 jaar zijn functie van hoofdkrijgsmachtpredikant over aan ds. Gert van der Ende. Deze functieoverdracht vond plaats in de Kloosterkerk in Den Haag, een plek van betekenis. In de kerk zijn zij ooit gedoopt, zij ontvingen daar het geloof in God en werden er bevestigd als ambtsdragers! En het is de kerk die hen gezonden heeft om werkzaam te zijn in de wereld van Defensie. We gingen in gesprek met deze twee bevlogen dominees..

Klaas Henk met vermeldingDe vader van Klaas Henk was predikant en ging als zogenaamde jaarling aan het werk voor Defensie. Na 6 weken opleiding was vader Ubels 1 jaar lang beschikbaar voor Defensie en kwam thuis met boeiende verhalen, een mooi pak en een eigen jeep; dat sprak de jonge Klaas Henk natuurlijk wel aan.  “In mijn hoofd had ik het al wel uitgedacht: Eerst voor de klas, dan de Gemeente in en vervolgens rond mijn 30e jaar klaar voor Defensie”. Maar voordat Klaas Henk de Gemeente inging, viel de Berlijnse Muur en in die context leek het Klaas Henk een logischer keuze om direct de stap naar Defensie  te maken. “Ik zocht contact met de Geestelijke Verzorging, solliciteerde op een vacature bij de Marine en werd aangesteld. Ik heb geen moment spijt gehad van mijn keuze!”, aldus Ubels.

 Gert had zich in eerste instantie aangemeld bij de HTS. “Ik ben best handig en techniek spreekt me aan,  maar ik vroeg mij af of dat mijn toekomst zou zijn”. Voordat hij aan de HTS begon, kwam hem een folder onder ogen van ‘De Wittenberg’, een Bijbelschool in Zeist. In de folder werd een oproep gedaan voor een vormingsjaar, een jaar om je te oriënteren op jezelf en op je toekomst. En Gert vertrok naar Zeist. “Zeist was erg leuk en ik heb er 2 jaar aan vast geplakt. Ik behaalde mijn onderwijsbevoegdheid voor godsdienstdocent.  Maar als je echt wat wilt in de kerk, dan moet je theologie studeren. Toen heb ik de knoop doorgehakt!”.  Gert is in totaal 8,5 jaar gemeente predikant geweest, eerst op het Friese platteland en daarna in de Hoekschewaard. “Ik heb dit werk met hart en ziel gedaan, maar na 8 jaar ging ik toch nadenken over het vervolg. Ik woonde in de buurt van Rotterdam, waar de Wereld Havendagen werden georganiseerd. Aan boord van de MS Amsterdam, zei ik voor de grap tegen mijn vrouw dat ik misschien maar dominee bij de Marine moest worden!”, herinnert Gert zich. Twee weken later ontving hij het jaarschrift van de Protestantse Geestelijke Verzorging van Defensie met daarbij een flyer: er werd met spoed een vlootpredikant gezocht. En zo is het voor Gert in 2003 begonnen! 

De hoofdkrijgsmachtpredikant van Defensie heeft een zogenaamde qualitata qua functie in het bestuur van stichting Hulp voor Helden. Omdat zij de functie van hoofdkrijgsmachtpredikant bekleden, maken ze deel uit van het bestuur. Zo houdt Hulp voor Helden korte lijnen met de dienst Protestants Geestelijke verzorging!

Beide mannen zijn op missie geweest. Klaas Henk ging voor 6 maanden naar Irak,  en Gert ging op missies naar Libanon en Somalië, beiden in opdracht  van de VN

 Klaas Henk kan met tevredenheid terugkijken op 9 jaar dienen als Hoofdkrijgsmachtpredikant. “Een van de hoofddoelen was het aanhalen van de banden met de kerken. Er is aandacht gecreëerd voor veteranendiensten en ik heb diverse ‘kerk-mensen’ meegenomen op werkbezoek naar missiegebieden. ”, vertelt Ubels. Daarnaast wilde hij ook graag  met de Universiteit aan tafel wat geresulteerd heeft in een bijzondere leerstoel aan de PThU. “Toen ik stage wilde lopen bij Defensie, was dat niet ingeregeld maar ook dat is nu wel mogelijk. Tevens zijn er meer vrouwen aan het werk als krijgsmachtpredikant dan toen ik begon”. Verbinding leggen met de politiek  en het aantrekken van krijgsmachtpredikanten, bleek echter een stuk lastiger. “Er is wel een omslag in denken gekomen: Waar er eerst gedacht werd dat er iets ‘mis’ ging als je als predikant bij Defensie terechtkwam, wordt het nu als een kroon op je werk gezien!’, aldus Ubels.

Gert heeft veel zin in deze, voor hem laatste, functie van hoofdkrijgsmachtpredikant. Zijn eerste indrukken zijn goed. “De ontmoetingen met de collega’s op hun werkplek inspireren mij. Het gesprek met hen  over hoe zijGert met vermelding invulling geven aan dominee-zijn bij Defensie ervaar ik als bijzonder”.  Ook hij ziet het als een belangrijke  taak om de kerken te voeden en hen goed op de hoogte houden. “Het werk van krijgsmachtpredikant staat nog te veel op afstand van de kerken. De PKN is druk bezig met het ontwikkelen van een nieuwe ambtsvisie en hen is vanuit Defensie gevraagd om daarbij ook na te denken over de rol van krijgsmachtpredikant”, vertelt Gert.  

 Gert: “Onze belangrijkste missie is om mensen te helpen mens te blijven. Dat geeft echt aan waar de Geestelijke Verzorging voor is en voor staat. Inzoomen op de mens achter de militair: wie ben jij, hoe blijf je staande, waar loop je tegenaan? De GV moet oog hebben voor al deze vragen, laagdrempelig en toegankelijk. De lessen levensbeschouwingen zijn daarbij bedoeld om militairen uit te dagen na te denken wie ze zijn in dit uniform en wat zij nodig hebben. We proberen te raken aan de diepere lagen van het bestaan. Existentiële vragen zoals waarvoor ben je hier. Vragen die raken aan zingeving. Doordat we dominee zijn en jarenlang met theologie bezig zijn geweest, heb je een gevoeligheid ontwikkeld om met deze vragen bezig te zijn. Het raakt aan je levensbeschouwing en je beseft beter wat het betekent. Dát is voor mij het belang van dominee zijn,  met huid en haar bezig zijn met de vragen van het leven”, verklaart Gert.

Klaas Henk is dan ook geen voorstander van algemene GV. “Je hebt een zending, je staat in het ambt. Voor mezelf is het altijd van groot belang geweest dat ik ambtsdrager bent”. Gert: “Het feit dat je een zending hebt, is een steun in de rug. Als gemeente predikant sta je als het ware in het centrum. Maar bij Defensie sta je niet in de spotlights en kun je bij wijze van spreken gemist worden. Daarvoor is het fijn om in de traditie van de kerk te staan, dat geeft een basis, om van daaruit staande en gemotiveerd te blijven”.

 Klaas Henk: “Het mooiste was toch om met de mensen op zee zijn. Met z’n allen 1 lichaam worden met 150 onderdelen; dat je vertrouwd raakt met mensen, dat je vertrouwen kunt winnen of krijgen. Want ik wil graag weten wat mensen beweegt, hoe het met ze gaat!” 
“Ik herken heel erg wat Klaas Henk zegt. Als je een mooie connectie hebt met bemanningsleden, geeft dat heel veel energie. Je voedt elkaar, het is een tweerichtings verkeer. Er ontstaat iets van wederzijdsheid en dat is prachtig!”, besluit Gert.

« Terug

Sluiten