Meditatie

‘Lijd onder het kwaad méé als een goed soldaat van Christus Jezus’   2 Tim. 2:3

‘Tjoep tjoep tjoep – hoor ik de hele avond al. Het is donker buiten. De helikopters zijn actief. Ik denk aan de soldaten die erin zitten. Jonge jongens (en meiden) waarschijnlijk. Misschien Frank ook wel. Frank is de favoriete neef van goede vrienden. Ik hem ‘m daar regelmatig gezien en weet nog dat hij geboren werd. Nu is hij 19 en in opleiding tot militair.

Het was donker, middernacht. In de verte sloeg de kerkklok van Oosterbeek precies 12 slagen. De fakkels, in halve wijde cirkel, roerloos omhoog gehouden door soldaten, flikkerden in de wind en wierpen een onrustig licht op de eindeloze rijen witte grafstenen. Midden in de halve cirkel stond een monument met een groot erekruis. Vlak naast mij stonden 65 jonge soldaten strak in het gelid, en volgden abrupt en strikt alle bevelen op. Wij, dominee en scriba, vielen met onze burgerkledij uit de toon. Als pottenkijkers bij een bijna sacraal militair ritueel. Dit ging ergens over… zoveel was wel duidelijk… Deze jonge mensen, tuurlijk, heus met avontuurzucht, kregen vanuit de Geestelijke Verzorging een paar indringende vragen voorgeschoteld in deze nachtelijke speech, op deze betekenisvolle plek… En wij waren erbij.

’’Hier op deze plaats zijn we omringd door 1700 graven van jonge mensen zoals jullie. Zij gaven hun leven in de strijd. En de vraag is nu; zou jij daartoe ook bereid zijn? Je leven te geven voor een ander volk? Voor vrede? Voor recht en gerechtigheid?’’ Dat dit geen loze denkoefening is, waar elke soldaat over na denkt, vroeg of laat, maar hoogst actueel, dat is maar al te waar en al te triest…

Steeds als ik met de kinderen militairen hier rond de pastorie of kerk tegenkom, probeer ik iets van enthousiast ontzag en respect bij te brengen; ‘wow, wat cool en gaaf, kijk eens,… dat zijn stoere mensen, waar we heel dankbaar voor en blij mee kunnen zijn’… En iedere keer realiseer ik me dat er wereldwijd talloze kinderen zijn die angstig in elkaar kruipen als ze een militair zien. Getraumatiseerd door vreselijke gebeurtenissen.

In de Christelijke traditie zijn grofweg twee lijnen als het gaat om visie op oorlog en geweld, namelijk ‘Geweldloosheid’ versus ‘De Rechtvaardige Strijd’. Johannes de Doper geeft meerdere mensen, als het om hun bekering gaat, een advies. Zo krijgen de soldaten ook een advies. Hij roept ze dus niet op om een ander beroep te kiezen. Zelf zit ik ook vooral op die lijn. We mogen blij zijn met het Europese voornemen om de uitgaven op het gebied van defensie drastisch op te schroeven. Het is bittere noodzaak. Maar bitter inderdaad dus ook. Wat tragisch, dat er zoveel geld naar wapens en munitie moet. Ik had 10 jaar geleden niet kunnen vermoeden, dat ik ooit blij zou zijn om te horen dat het budget voor wapens en defensie flink opgeschroefd zou worden, in tijden waarin het wereldwijde budget voor ontwikkelingssamenwerking in beschamend tempo rücksichtslos afgeschaald wordt.

Maar het nobele van het vak van deze jonge soldaten, dat voel ik ook. Ik heb het geproefd en heb het gezien, daar in de nacht. En ik ben dankbaar voor Frank, die uit een goed nest komt – waarin hij gedrenkt is in heel wat meer ethische zuivere intuïtie, dan dat er (zo valt te vrezen) bijvoorbeeld aanwezig is in het Witte Huis.

De jonge Timotheüs krijgt het advies om ook zo’n soldaat te zijn. Een soldaat die bereid is om méé te lijden. Je het leed van anderen aan te trekken. Niet de andere kant op te kijken bij onrecht, maar er desnoods onder te lijden. De strijd aan te binden, ‘krachten en machten’, die het nodig hebben dat er tegen gestreden wordt. En dat doen de ‘soldaten van Christus Jezus’. Oei, klinkt dat niet te militant? Voor je het weet marcheert er een ‘Lords Army’??!

Dat zou kunnen. Maar je hebt verschillende soorten soldaten. Zoveel is wel duidelijk. En als dan tóch strijd is, laat mij en ons dan in Gods Naam aan de goede kant staan. Meelijdend. Trouwens, het advies wat Timotheüs krijgt, begint er mee om allereerst sterk in de genade te zijn. Ook weer zo’n begrip wat, als je dáár ernst mee maakt, alleen je kompas maar betrouwbaarder en zuiverder maakt. Dat levert soldaten op waar je je veilig bij weet en waar je trots op mag zijn.

Ik denk dat we de komende tijd maar wat vaker moeten bidden voor al die jonge mensen, die zich geroepen weten om de goede strijd te gaan strijden. Vanuit democratieën, die het nodig hebben, beschermd te worden. Laten we bidden voor Frank en die 65 soldaten die in de nacht van Oosterbeek naar Schaarsbergen zwoegden, trainend, zich voorbereidend op wat er dan ook maar komen gaat. En voor hen danken. En laten we de geestelijk verzorgers dan ook niet vergeten, in hun dienst en zorg aan hen. En zelf ook vooral op onze kleine, burgerlijke manier ‘goede soldaten’ zijn.

Ds. Theo Pieter de Jong.